Herdenkingsuur in de kerk en “belevingstheater” in de steegjes van Oud Borne
Op 2 april 1945 werd de zusterstad van Rheine, Borne, door Britse en Canadese troepen bevrijd van de Duitse bezetting. Wat eigenlijk twee jaar geleden gepland was ter herdenking van 75 jaar einde van de oorlog en de bevrijding van Nederland van de Duitse bezetting, maar vanwege Corona niet kon doorgaan, is daar afgelopen zaterdag ingehaald: de officiële herdenking in de Oude Kerk en een openluchtbelevingstheater onder het motto: Oorlogstijd & Bevrijding van Borne. Ook een delegatie van de jumelagevereniging van de stad Rheine was voor deze plechtigheid uitgenodigd en werd meteen aan het begin van de herdenking als “vrienden” verwelkomd. In de toespraken die volgden, kwam de oorlogsperiode met zijn gruwelen, wreedheden en beperkingen van de “burgermaatschappij” weer tot leven. In alle toespraken werd echter ook verwezen naar de inval in Oekraïne, de nog steeds voortdurende aanvalsoorlog van Rusland en de vele parallellen met die tijd.
De burgemeester van Borne, Jan Pierik, stelde het belang van vrede en vrijheid centraal in zijn toespraak en herinnerde de toehoorders eraan dat met name Oekraïense vluchtelingen in Borne een veilig toevluchtsoord hebben gekregen. Daarna hebben voornamelijk getuigen uit die tijd of – als vertegenwoordigers – familieleden hun zegje gedaan. Een vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap bracht de angst voor ontdekking en deportatie tot leven, de bekende verzetsstrijder Cor Hilbrink, leider en organisator van het verzet in de provincie Overijssel, werd herdacht door zijn achterkleindochter, de non Josephine organiseerde de opvang van vluchtelingen en hulpzoekenden tijdens de oorlogsdagen en verborg hen voor de greep van de bezetter. In overeenstemming met haar motto: “Ieder mens telt!” bevestigde zij haar overtuiging dat alle mensen “die op Moeder Aarde leven, met elkaar verbonden zijn”. Zij deed een dringend beroep op de bereidheid van de mensen om te helpen en riep hen op om waar mogelijk mensen in nood te helpen. Aan het einde van de herdenkingsdienst werd de bezoekers de adem benomen: een sirene loeide, een luchtalarm. De mensen vermoedden dat er iets ergs stond te gebeuren. Moeders, kinderen en oudere mannen haastten zich de kerk binnen en verzamelden zich rond de priester en het altaar om beschutting te zoeken tegen de bommen, net als 77 jaar geleden.
Dit alarm was tevens de opmaat en onderdeel van het belevingstheater dat volgde op elf stations – verspreid over de stegen van Oud-Borne. Aan de hand van verhalen en verslagen uit de oorlogsdagen speelden Bornenaren van alle leeftijden, gekleed in kostuums uit de jaren 1945, scènes uit het dagelijks leven na, waarin de gruwelijkheden van de oorlog, van de confiscatie van alledaagse goederen, via de ontoereikende medische noodhulp voor de bevolking in het militaire hospitaal, tot de willekeurige liquidatie van burgers, nog eens op indrukwekkende wijze op het geweten van alle toeschouwers werden geroepen: Nooit meer oorlog!
